Holenderskie chodaki – symbol Niderlandów

Holandia to kraj, który posiada wiele charakterystycznych dla siebie symboli. Znany jest na całym świecie z tulipanów, wiatraków, serów, koloru pomarańczowego, a także z chodaków. Dowiedz się, czym charakteryzuje się to specyficzne dla Holandii drewniane obuwie.

Klumpy – co to?

Drewniane obuwie popularne w Holandii przez miejscowych nazywane jest klumpen. W Polsce mówi się na nie klumpy, chodaki, drewniaki, holenderki lub saboty. Przebywając w Niderlandach zobaczyć je można w każdym sklepie z pamiątkami. Choć mogłyby się wydawać niepraktycznym reliktem przeszłości, nadal są one używane przez wiele osób. Chodaki nie są bowiem tylko częścią folkloru, ale także praktycznym obuwiem.

Chodaki Holenderskie – historia

Buty ciosane z drewna wytwarzane były już w starożytności. W średniowieczu zaczęły być popularne w całej Europie, a szczególnie w Holandii. Jedna z najstarszych par chodaków pochodzi z XIII wieku i została odnaleziona właśnie w Niderlandach. Klumpy były tanie i wytrzymałe, dlatego też nosili je chłopi i robotnicy. Chroniły one nogi przed wilgocią, zimnem, zabrudzeniami i kamieniami na drogach.

Drewniaki holenderskie – ozdoby

W tamtych czasach chodaki nie były jeszcze ozdabiane fantazyjnymi wzorami, jakie można zobaczyć na dzisiejszych egzemplarzach. Bielono je jedynie kredą, i to tylko w niedzielę, przed wizytą w kościele. Obecnie klumpy są zdobione fantazyjnymi, folklorystycznymi wzorami w intensywnych kolorach. Zwiększa to ich atrakcyjność dla turystów kupujących pamiątki. Rodzaj zdobienia zależy od regionu, z którego dana para chodaków pochodzi.

Holenderskie buty – zalety

Chodaki zawdzięczają swoją popularność przede wszystkim niskiej cenie, a także właściwościom, które czynią je doskonałym obuwiem do pracy. Przede wszystkim są higieniczne – drewno pochłania pot i zapewnia dopływ świeżego powietrza. Jednocześnie chroni ono stopę od każdej strony, a jego gruba warstwa nad palcami zapobiega ich kontuzjom w przypadku upuszczenia ciężkiego przedmiotu. Chodaki zapewniają komfort termiczny zarówno latem, jak i zimą.

Klumpy buty – produkcja

Oryginalnie klumpy wyrabiane były ręcznie z drewna topoli lub olchy. Osobę, która je wytwarzała nazywano klumpenmaker. Obecnie jest to zawód niemal wymarły, ponieważ praca ludzkich rąk została zastąpiona przez maszyny już w XIX w. Pokazy tradycyjnego wytwarzania klumpów odbywają się jedynie na jarmarkach i festynach, stanowiąc ciekawą atrakcję dla turystów. W Holandii istnieje ponad 100 zakładów wytwarzających chodaki. Kupowane są one głównie przez turystów, jednak wielu Holendrów używa ich do pracy w ogrodzie.

Saboty holenderskie a sabotaż

Drewniane obuwie noszone było nie tylko w Holandii, ale również we Francji. Tam funkcjonowało pod nazwą le sabot. Według legendy, to od tego słowa pochodzi termin „sabotaż”. Dziewiętnastowieczny proletariat Belgii i Francji stosował tę technikę w celu spowolnienia swojego zakładu pracy. Wciskali oni swoje drewniane saboty między tryby maszyny, co blokowało jej pracę. W ten sposób strajkowali przeciwko niezadawalającemu traktowaniu przez klasę posiadającą, czyli pracodawców.

Klumpy holenderskie – kultura

Chodaki są w Holandii ważnym elementem kultury. Jest tak dlatego, że towarzyszyły one znacznej części Holendrów od wielu wieków. Stanowią one element tradycyjnego niderlandzkiego stroju ludowego. Malowanie klumpów to cenione rzemiosło – na obuwiu uwieczniane są regionalne wzory, charakterystyczne dla poszczególnych części kraju. Chodaki są częścią tożsamości narodowej Holendrów.

Chodaki Holandia – gdzie zobaczyć?

Ponieważ klumpy są tak ważne w holenderskiej kulturze, poświęcone im zostało całe muzeum. Znajduje się ono w Eelde i nazywa się Klompenmuseum. Można w nim zobaczyć sprzęt, jakiego używano setki lat temu do wyrobu obuwia z drewna, a także wziąć udział w pokazie produkcji i ozdabiania klumpów. Wśród eksponatów znaleźć można także mnóstwo nietypowych par chodaków, zarówno tych ze średniowiecza, jak i współczesnych.

Drewniane buty holenderskie – gdzie kupić?

Holenderskie klumpy kupić można w każdym sklepie z pamiątkami. Jeśli jednak mają służyć za coś więcej niż souvenir z wakacji i planuje się faktycznie w nich chodzić, warto postawić na te nieco bardziej kosztowne, pochodzące od sprawdzonych producentów. Będą one znacznie wygodniejsze i wytrzymalsze. Można zamówić je przez internet lub kupić w specjalnym sklepie w Holandii.

Chodaki drewniaki Holandia – stowarzyszenie

Niderlandzkie chodaki są na tyle cenionym dobrem narodowym, że powstało Nederlandse Vereniging van Klompenmakers, czyli Niderlandzkie Stowarzyszenie Wytwórców Chodaków. Ma ono za zadanie chronić wymierający zawód i kultywować tradycyjne rzemiosło. Odbywa się nawet plebiscyt, w którym organizacja ta przyznaje nagrody najlepszym producentom.

Chodaki Holendra – klumpy w Polsce

Drewniane obuwie w średniowieczu było wytwarzane również w Polsce. Nazwa klumpy odnosiła się jednak nie do butów noszonych przez rolników, ale do tych przeznaczonych dla koni. Były one szczególnie popularne na Pomorzu, gdzie zwierzętom trudno było poruszać się po torfowym gruncie. Wyglądają one podobnie do holenderskich chodaków, tylko że mają kształt kopyta. Oryginalne średniowieczne klumpy zobaczyć można np. w Muzeum Rybołówstwa w Helu.