Jakim Polakiem jesteś? Czy wstydzisz się swojej ojczyzny?

Polak to brzmi dumnie!? Chodzisz po Królestwie Niderlandów w koszulce z orzełkiem na piersi? Czy może starasz się nie rozmawiać na ulicy po polsku, a w gronie obcych ludzi przyznawać się do tego, że pochodzisz znad Wisły? Bycie obywatelem Rzeczypospolitej to powód do dumy czy nie?

Badanie

Czy bycie Polakiem to powód do dumy, czy do wstydu? Jak postrzegamy siebie i swoje obywatelstwo? Sprawę tę postanowili zbadać psychologowie z Polskiej Akademii Nauk. Naukowcy zadali respondentom pytanie, jaka jest dziś nasza ojczyzna i jaki stosunek mają do niej jej mieszkańcy. Czy obecne pokolenie jest dumne ze swojego kraju? Kto się cieszy, że jest Polakiem, a kto się tego wstydzi?
Odpowiedzi na te pytania zostały zebrane i przeanalizowane przez zespół ekspertów z Laboratorium Poznania Politycznego Instytutu PAN i trafiły do raportu "Czy i jak identyfikujemy się dziś z Polską?”

Pięć typów Polaków

W raporcie tym badacze nakreślili pięć różnych typów Polaków, których różni nie tylko podejście do kwestii polskości czy patriotyzmu. Ludzie ci mają także często zgoła inne postrzeganie do zadowolenia z siebie i własnego życia.

Patriotyzm nie wszystkim pasuje

„Wyniki naszego badania pokazują, że niektórzy Polacy mają problem z pojęciem patriotyzmu, ponieważ tradycyjnie rozumiany nie dla wszystkich przystaje do współczesnej rzeczywistości i trudno się z nim identyfikować. W odczuciu wielu badanych pojęcie to bywa również nadużywane przy okazji gry politycznej, przez co może tracić na znaczeniu i wartości” – mówi dziennikarzom portalu Nauka w Polsce dr Marta Marchlewska, kierowniczka Laboratorium Poznania Politycznego PAN. Naukowiec nie chce jednak wskazywać, iż ludzie ci nie są patriotami. „Współcześnie ludzie rozumieją pojęcie patriotyzmu na różne sposoby i ścierają się tutaj właściwie takie dwa główne nurty: z jednej strony patriotyzm narodowy, który kojarzony jest w wielkimi czynami i poświęceniem, z drugiej patriotyzm obywatelski, skoncentrowany na codziennych działaniach dla dobra kraju” – dodaje.

5 typów Polaków

Jaki to ma jednak wpływ na samo badanie? PAN przepytał reprezentatywną grupę 1504 osób w wieku od 18 do 96 lat. W ankiecie pytano między innymi o stosunek do wiary, UE, poziom samooceny, poczucia samotności, nacyzmu itd.  W ten sposób wyodrębniono pięć typów Polaków. Są to:

• Spełnieni demokraci
• Otwarci tradycjonaliści
• Zaangażowani konserwatyści
• Zawstydzeni Polską
• Wycofani pesymiści.

Spełnieni demokraci

Spośród tych pięciu grup trzy są przywiązane do naszej ojczyzny i chętnie angażują się w sprawy kraju. Widać to wyjątkowo wyraźnie w pierwszej grupie „spełnionych demokratach”. Są to ludzie otwarci, o często liberalnych poglądach. Patriotyzmem dla nich jest dbanie o swój kraj często nawet poprzez to, co robimy lokalnie i spełnianie się w wyborach. Czują silne poczucie więzi z narodem. To, co ich wyróżnia to najwyższa średnia wieku spośród całej piątki. Jej członkowie mogą też poszczycić się najwyższym wynagrodzeniem i wykształceniem. Dla nich bycie Polakiem jest „Ok”.

Otwarci tradycjonaliści

Dla „Otwartych tradycjonalistów” polskość to powód do dumy. Ludzie ci jednak nie widzą naszej ojczyzny we wspólnocie. Są dumni z kraju i jego dokonań. Najczęściej mają poglądy centrowe lub prawicowe i nie darzą poparciem Unii Europejskiej. Dla nich ważniejszym niż aktywność polityczna i społeczna jest kultywowanie tradycji i pamięci historycznej. To oni na każdym kroku będą wspominać w Niderlandach, iż Holandię wyzwolił Maczek i jego żołnierze. Dlaczego wspomnieliśmy tu o tych ludziach w Holandii? Ponieważ mimo swoich prawicowych poglądów są oni otwarci na inne światopoglądy, dopuszczają możliwość dyskusji (stąd ta centrowość), a także są otwarci na innych. Dla nich bycie Polakiem to wyróżnienie. Uważają, iż nasza kultura i przeszłość sprawią, że Polak zawsze będzie Polakiem, więc nie negują innych światopoglądów lub narodowości.

Zagorzali konserwatyści

Trzecia grupa to zaangażowani konserwatyści. Ludzie ci rozumieją patriotyzm nieco na modłę dwudziestolecia międzywojennego. Ważny jest dla nich honor, dbanie o tradycję, poszanowanie kraju, jego symboli i gotowość do walki za ojczyznę. Jest to więc nieco podobnie jak w grupie otwartych tradycjonalistów. Różnica polega jednak na tym, iż grupa ta jest żywo zainteresowana polityką i wyraźnie negatywnie, a nieraz nawet wrogo nastawiona do obcych. To negatywne podejście wynika z poczucia zagrożenia. Nie chcą obcych, bo boją się, że zniszczą ich kulturę.
Ludzie ci nie czują samotności, łączy ich poczucie więzi narodowej, chociaż często rozumianej przez pryzmat "oblężonej twierdzy" (my kontra wszyscy inni). Bycie Polakiem to dla nich zaszczyt i życiowa misja.

Zawstydzeni Polską

W opozycji do tych trzech grup znajdują się ludzie z kategorii „zawstydzeni Polską”. Są to najczęściej społeczności lewicowe. Cechuje je otwartość wobec obcych przy jednoczesnej wrogości wobec własnej grupy narodowej. Ludzie ci nie identyfikują się z innymi Polakami, nie dążą ich sympatią. Czemu tak się dzieje? Osoby te są najczęściej odrzucane od polskości, zniechęcane przez polską politykę, przez to, co robią nasze władze. Reprezentanci tej części społeczeństwa mają również niską samoocenę, trudno jest im się dopasować do obecnej rzeczywistości. Dla nich bycie Polakiem w międzynarodowym towarzystwie, czy nawet w grupie rodaków, to powód do zażenowania.

Wycofani pesymiści

Ostatnim typem w naszym społeczeństwie są „wycofani pesymiści”. Co ciekawe jest to grupa najliczniejsza ze wszystkich. Cechuje się negatywnym podejściem do życia. Ludzie ci nie lubią wszystkich, zarówno obcych jak i własnych rodaków. Samo bycie obywatelem RP nie znaczy dla nich zbyt wiele. Grupa ta nie angażuje się też politycznie. Nie ma dla niej znaczenia, kto jest u władzy i jakie decyzje podejmuje (w myśl zasady „wszyscy kradną”). W efekcie większość z nich jest bierna politycznie i skupiona przede wszystkim na swoich codziennych problemach.
Jak wskazują psychologowie z PAN owa wrogość do wszystkiego to efekt akumulacji trudności. Dla takich ludzi bycie Polakiem nie ma znaczenia. Z czego mają się cieszyć, co mają wielbić, gdy nie mogą znaleźć pracy, czynsz zjada ponad połowę wypłaty, a prędzej się umrze, niż dostanie do lekarza specjalisty. Przez to ludzie ci są zagubieni i zgorzkniali i często uważają, iż wszędzie jest lepiej niż w Polsce.

A Ty którym typem Polaka/Polki jesteś?

Źródło:  naukawpolsce.pl