Co się dzieje w holenderskich szkołach

Coraz więcej nastolatków ma kłopot z napisaniem prostej wiadomości. Co się dzieje w holenderskich szkołach?

Holenderska Inspekcja Edukacji uderza na alarm: aż jeden na sześciu uczniów drugiej klasy szkoły średniej nie potrafi napisać zwykłego, krótkiego tekstu. Nie chodzi o wypracowanie na pięć stron, tylko o zwykłą wiadomość mailową czy prosty opis codziennej sytuacji. Brzmi niewinnie, ale to sygnał, że coś w systemie nauczania przestaje działać.

Z raportu wynika, że 17 procent uczniów w ogóle nie osiąga podstawowego poziomu 1F – tego, który teoretycznie wszyscy powinni opanować jeszcze pod koniec szkoły podstawowej. Podstawowy poziom oznacza, że nastolatek potrafi napisać prosty tekst, zna podstawowe reguły ortografii i gramatyki i potrafi jakoś uporządkować swoje myśli na papierze.

Najgorzej wypadają klasy w vmbo. Tam aż 40 procent uczniów ma problem z tworzeniem prostych tekstów. Według inspekcji to już nie jest drobna trudność, ale realne ryzyko popadnięcia w niską umiejętność pisania, a nawet w szerzej pojętą niską piśmienność. Innymi słowy: dziesiątki tysięcy młodych ludzi wchodzą w dorosłość z brakami, które mogą im przeszkodzić w dalszej nauce i pracy.

To pierwsze tak duże badanie pisania w szkołach średnich. Ponad trzy tysiące uczniów dostało konkretne zadanie i zostało ocenionych na podstawie języka, jasności wypowiedzi oraz tego, czy potrafią trzymać się jakiejkolwiek struktury. Wyniki pokazują jeszcze coś: młodzież po prostu nie lubi pisać. Tylko jedna czwarta robi to dla przyjemności, niezależnie od poziomu szkoły.

Inspekcja zwraca też uwagę na samych nauczycieli. Tylko połowa z tych, którzy uczą języka niderlandzkiego, czuje się wystarczająco przygotowana do prowadzenia lekcji pisania. Ponad połowa chciałaby dodatkowego szkolenia, ale zwyczajnie nie ma na to czasu. Szkoły próbują rozwijać pisanie także podczas lekcji innych przedmiotów, jak historia czy biologia, ale często brakuje koordynacji. Na większości szkół nauczyciele rzadko rozmawiają o tym, jak wspólnie uczyć pisania.

Dlatego inspekcja apeluje: czas potraktować pisanie poważnie. Nawet w cyfrowym świecie ta umiejętność jest kluczowa. Bez podstawowej wiedzy o strukturze tekstu trudno zrozumieć, jak działają kolejne kroki sztucznej inteligencji czy choćby jak poprawnie ocenić informacje, które do nas trafiają.

Jedno jest pewne: jeśli młodzież ma sobie radzić w świecie, który coraz bardziej opiera się na tekście – nawet jeśli czasem tworzy go maszyna – to trzeba zacząć działać już teraz.